آهنگ پیشوازهای علی لهراسبی
حیواناتی كه در طبیعت از خود نور پخش می‌كنند‌پخش نور در كرم ها، حشرات و ماهیان برای مبارزه، شكاریابی و فرار بكار میرود.باكتریها كرمها، حلزونها حشرات، ماهیها000 میلیونها سال است كه طبیعت با بازدهی كه انسان قادر نیست هرگز به آن برسد نور تولید میكند. بیولومینوسانس كه یك قرن است تحت مطالعه قرار گرفته هنوز بسیاری از اسرارش ناشناخته مانده است. حتی با وجود اینكه گاهی محققین قسمتی از مانیسمهایش را نشان داده دانستهاند.
تقریبا صد سال از زمانیكه اولین لامپ احتراقی برق ساخته شد میگذرد چند صد هزار سالی است كه انسان با دستیابی به آتش توانسته تولید نور كند اما میلیونها سال است كه در جهان خلقت حیواناتی بطور طبیعی و ذاتی نور ساز هستند.
در زمانهای قدیم نور سبز و نارنجی كه حیوانات تولید می‌كردند برای زینت موی دختران جوان نیز بكار میرفته كه مسافرین قدیمی از دیدن آن بسیار تعجب میكردهاند. نوع كرم شب تاب‌‌‌‌‌این حیوانات می‌توانند فركانس و شدت نور خود را هم تغییر دهند انتشار نورشان گاهی دائمی است، ولی قادر هستند كه سیستم چشمك زن هم بكار برند. فركانسها بر حسب انواع متغیر است. یكی از آنهاPhoturisd تا 40 تحریك در ثانیه صادر میكند چنین فركانس كه برای چشم انسان قابل رویت نیست برای مادههای این نوع كه ارسال میشود قابل دریافت است. كلا بین 130 نوع كرم شب تاب مورد آزمایش قرار گرفته حدود 60 نوع از 2، 5 یا 11 شلیك درخشان پیدر پی انجام داده سپس لحظهای استراحت نموده و مجدداً شروع میكنند. تولید نور فقط در انحصار كرم های شب تاب نیست. حشرات دیگری نیز نور افشانی دارند بین آنها Collemboes و بعضی دو بال‌ها. و بازهم اینها آخرین دسته نیستند. از جمله میتوان لارویك نوع مگس كوچك را در یك غار زلاندنو دیده میشود ذكر كرد. این مگسها بمقادیر بسیار زیاد در سقف دالانها تخمگذاری میكنند و لاروهایشان كه تحت نام كرمهای درخشان شبكه زیرزمینی را با استالاكتیتهای آبی- سبز روشن میكنند. از بدن این لاروها مایعی مخاطی ترشح میشود كه رشتهای تشكیل میدهد كه گاهی بالغ بر یك متر میگردد. نور از شكم حشره می؛تابد و با انعكاس روی این رشتههای شفاف این منظره را ایجاد میكند حشرات دیگر جذب این زیبائی شده و خورده میشوند. گاهی تكه چوب یا قطعه گوشتی در حال پوسیدگی و تجزیه شدن با نور دیده میشود. در این موارد تولید نور توسط برخی از باكتریها صورت میگیرد كه در آنها نفوذ كرده و در انهدامشان شركت دارند نقشی كه این میكرو ارگانیسمها در بیولومینوسانس دارند بخصوص در محیط دریا كم اهمیت نیست.استفاده از نور حیوانییك نوع ماهی كه در اعماق اقیانوسها بین 2000 تا 4000 متر زندگی میكند روی سرش كاكلی نورانی دارد كه برای جانب شكار است برای صید زیر شن و ماسه میرود و فقط كاكل نورانیاش از خاك بیرون است تا شكاری نزدیك شده جهیده و آنرا میبلعد.
در نمایشگاه بینالمللی پاریس با روشن كردن اطاقی توسط ظرفی محتوی 25 لیتر كه دارای باكتریهای نور افشان بود، شگفتی آفرید. این باكتریهای تولید كننده نور گاهی برای زیست طریق خاصی انتخاب میكنند. در دستههای بسیار متراكم در بدن بعضی حیوانات ماهیها، سفالوپودها جا گرفته در مقابل نوری كه آنها نیاز دارند، اكسیژن و غذای خویش را تامین میكنند لذا هر قدر اكسیژن بیشتری بگیرند نور زیادتری خواهند داد. اكسیژن از خون به باكتریها میرسد و حیوانات هستند كه با تنظیم جریان خون خود نور را زیاد یا در مواقع لازم قطع میكنند.
تابش نور انحصاراً مربوط به حیوانات نیست. برخی از قارچها نیز ممكن است در تاریكی بدرخشند كه مورد انواع زیادی از قارچهای مناطق حاره‌ها است. در تصویر یك نوع قارچ ملزی دیده میشود كه فقط با نور خود قاچ عكس برداری انجام گردیده است. ماهیان نور پخش كن برخی از ماهیان با چراع به سراغ صید میروند.یك مثال جالب از این مشاركت، نوعی ماهی است كه در سواحل اندونزی زندگی میكند بنام Photoblepharan در برجستگیهایی كه زیر چشمهای آن دیده میشود عضو درخشانی وجود دارد كه در آنها مایعی محتوی باكتری است. حدود نیم ساعت میتواند روشن بماند. و گاهی نوعی پلك از لبه شكمی عضو آنرا میپوشاند. در انواع دیگر مكانیسم پیچیدهتر است انواع پرتو افكن یا فانوسهایی قادر به جهت گیری و متراكم كردن نور در سمتی بطور كاملاً دقیق مشاهده میشود. درماهیهای صیاد بنام Himantolopus تاریكیهای اعماق زیاد یك فانوس مملو از باكتری در انتهای رشتهای كه درست بالای دهان قرار دارد دیده می شود. وقتی شكاری نزدیك میشود این رشته نوار درخشان را مستقیم بجلوی دهان ماهی میتابد و قربانی با جرعه ای آب بلافاصله بلعیده خواهد شد. باشد تا عظمت خلقت الهی ما را به اندیشه بیشتری فرو برد.
مطالب سایت